Apollo Ensemble: Het kerstverhaal volgens Schütz en Distler

Kies een datum uit de agenda om te reserveren

In 1664 schreef Heinrich Schütz – op 80 jarige leeftijd - zijn Historia der freuden- und gnadenreichen Geburth Gottes und Marien Sohnes Jesu Christ. Het is een levendig relaas van het kerstverhaal, waarbij het instrumentale koor ook een belangrijke plaats inneemt.

Het kerstverhaal wordt met veel zeggingskracht en subtiliteit verteld door de evangelist. Zo hoor je bijvoorbeeld Herodus’ ‘buitensporige woede’ als hij merkt dat de Drie Wijzen hem voor de gek hebben gehouden. En heel indrukwekkend zijn de koren: het engelenkoor dat God verheerlijkt, begeleid door violen; de herders die zich naar de stal reppen met blokfluit en dulciaan; hogepriesters met trombones en en Herodus’ cynische instructies aan de Drie Wijzen.

'Die Weihnachtsgeschichte' op. 10 (1933) van Distler is een a capella kerstoratorium voor vier- tot achtstemmig gemengd koor dat sterk doet denken aan de 'Historia der Geburt Jesu Christi' van Heinrich Schütz ; opgebouwd rond het kerstverhaal verteld door een verteller, waarbij het koor de engelen, de herders, de wijzen en de hogepriesters vertolkt. Distler voegt er een soort rode draad aan toe met zeven knap uitgewerkte koraalvariaties op het oude ontroerende kerstlied 'Es ist ein Ros entsprungen'. Deze zorgen voor de poëtische, beschouwende rustmomenten tijdens het verhaal. Eén variatie wordt gecombineerd met de lofzang van Maria (deel uit het Magnificat). Het geheel wordt sterk omkaderd door een stevig en contrastrijk begin- en slotkoor.

Over Schütz:
Honderd jaar voor de grote Johann Sebastiaan Bach, ruim twintig jaar na Shakespeare en twintig jaar voor Rembrandt is hij geboren: de grootste Duitse musicus van de 17e eeuw, Heinrich Schütz. Genoemde namen geven een beeld van de tijd waarin Schütz op 8 oktober van het jaar 1585 in het Thüringer Kösteritz het levenslicht aanschouwde. Zeventien jaar was de Tachtigjarige Oorlog pas aan de gang en van zijn 33e tot zijn 63e jaar zou hij nog de verschrikkingen van de Dertigjarige Oorlog meemaken. Ondanks deze roerige tijden wist Schütz de basis te leggen voor nieuwe ontwikkelingen in de muziek die componisten zou beïnvloeden tot de dag van vandaag.

Over Distler:
Hugo Distler liet oude melodieën dansen van vreugde. Met volkomen nieuwe klankkleuren en ritmes. Maar het was een muziek geschreven en gehoord op de verkeerde plaats en de verkeerde tijd! Distlers leven situeert zich namelijk gedurende het 'Nationalsozialismus'. Als gevoelige en diepreligieuze jongen werd hij geconfronteerd met een totalitair regime van horror en antiklerikaal. Distlers muziek werd als 'not done' beschouwd, wat hem totaal gedesillusioneerd en depressief maakte. Toen hij werd opgeroepen om te gaan dienen bij de Wehrmacht maakte hij er zelf een einde aan. Hij stierf te Berlijn op slechts 34-jarige leeftijd.